رافع بن لیث کنانیرافع بن لیث کنانی، از شورشیان بر علیه دربار عباسی و رهبر مضریان در قرن دوم قمری بود. رافع در جنگ‌های متعدد با عباسیان پیروز میدان بود. بنابر برخی نقل‌ها او سرانجام به سال ۱۹۵ ق در نبرد با هرثمة بن اعین کشته شد. ۱ - معرفی اجمالیرافع بن لیث بن نصر بن سیار کنانی، از خاندان صاحب ریاست بود و رهبری مضریان را از جد خود، نصر بن سیار به ارث برد. ۲ - شورش بر علیه عباسیاناو بر علیه علی بن عیسی ماهان، حاکم خراسان که بر مردم ظلم روا می‌داشت و عرب‌های ساکن خراسان را مورد اذیّت قرار می‌داد، شورید. یاران رافع، رو به فزونی نهادند و سرزمین‌های ترک‌نشین و تمام شهرهای بین النهرین او را تایید و همراهی کردند. ۳ - جنگ و درگیری با عباسیانابن ماهان لشکری به فرماندهی پسرش عیسی بن علی ماهان به سوی او گسیل داشت. رافع او را شکست داده و عیسی در جنگ کشته شد. هارون الرشید به منظور استمالت از شورشیان علی بن ماهان را برکنار و اموال او را مصادره کرد. آن گاه او را به نزد خود فرا خواند و زندانی کرد و هرثمة بن اعین را به حکومت خراسان گماشت. هرثمه نیز نتوانست شورش رافع را که توسط مردم پذیرفته شده و مورد تایید آنان بود، سرکوب کند. سرانجام، هارون الرشید در سال ۱۹۲ ق خود برای سرکوبی شورش حرکت کرد. در همین سفر بود که هارون الرشید درگذشت. ۴ - وفاتهرثمه پس از درگذشت هارون، تلاش خود را برای سرکوبی شورش رافع به کار برد و او را تا سمرقند تعقیب و سپس محاصره کرد و وی را در دژ سمرقند به قتل رساند. به نقلی، دیگر تعقیب رافع پس از درگذشت هارون ادامه داشت تا این که از مامون عباسی درخواست امان کرد و مامون او را امان داد و تکریم و احترامش نمود. ۵ - پانویس۶ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۳۹. |